اجتماعی شمس: ۱۰ روز از دی گذشت و هنوز خبری از بارش در تبریز و آذربایجان شرقی نیست. برخی‌ها خوشحالند که امسال قرار نیست هرروز خودروشان را به کارواش ببرند یا مدام به فکر کثیف‌شدن لباس یا کفش‌هایشان باشند، اما آن‌هایی که کمی بیش‌تر از جلوی پایشان را نگاه می‌کنند؛ نگران‌اند.
نگران اینکه ممکن است سال ۱۴۰۲ نامش با خشکسالی عجین شود؛ و خشکسالی چیزی نیست که تنها با کشاورزان سر و کار داشته باشد. وقتی بیاید همه‌چیز را نابود می‌کند؛ حتی امید.
اواسط آبان‌ماه امسال، مدیرکل هواشناسی استان نیز نسبت به این موضوع هشدار داد؛ حبیب عبدلی با بیان اینکه میزان بارندگی استان در سال زراعی جاری (اول مهر تا اواسط آبان) ۱۶.۱ میلی متر بوده است، گفت: «این میزان نسبت به مدت مشابه سال زراعی گذشته که حدود ۲۲.۴ میلی متر بود در حدود ۲۵ درصد و نسبت به بلند مدت که معادل ۳۲.۸ میلی متر بود، حدود ۴۸ درصد کاهش یافته است.»
البته اگرچه در افکار عمومی، بارندگی اصلی‌ترین معیار سنجش وقوع خشکسالی در آینده است اما از منظر تخصصی، معیارهای دیگری هم مطرح است؛ از جمله دمای هوا.
عبدلی با اشاره به افزایش ۲.۲ درجه‌ای میانگین دمای استان در سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته و بالاتر از میانگین یک تا ۲ درجه سانتی گرادی دنیا، اضافه کرد: «در این مدت بیش‌ترین افزایش دما در شهرستان‌های عجبشیر و کلیبر به میزان ۲.۸ درجه و کمترین افزایش دما در ورزقان ۱.۵ درجه سانتی‌گراد ثبت شده است.»
همه این‌ها از بحرانی قریب‌الوقوع خبر می‌دهد که ابراز نگرانی مدیرکل بحران استانداری را نیز در پی داشت.
«کاهش بارش در ماه‌های آینده موجب بروز مشکلاتی در حوزه‌های متعدد خواهد شد و این موضوع ایجاب می‌کند همه مردم مدیریت مصرف آب را جدی بگیرند.» هنربر این را گفته و اضافه کرده که باید به لحاظ فرهنگ‌سازی در حوزه مدیریت مصرف آب تلاش‌های فراوانی صورت بگیرد تا آثار کم‌آبی به حداقل برسد.
اما این، همه ماجرا نیست. دلیل اینکه چرا در سال‌های اخیر میزان بارش کاهش یافته، کمی غم‌انگیزتر از پیامدهای آن است. کارشناسان معتقدند «آلودگی هوا» یکی از مهم‌ترین عواملی است که از بارش برف و باران جلوگیری می‌کند.
بررسی‌های محققان در این زمینه، جریان‌های مه دودهای شیمیایی و ذرات غبار و گازهای آلاینده ناشی از نیروگاه‌ها و صنایع فلزی، کارخانه‌ها و پالایشگاه‌ها را از مهم‌ترین عوامل ایجاد این معضل زیست محیطی می‌داند. به طوری که ذرات منتشرشده و آلودگی‌ها مانع تجمع ذرات بسیار ریز بخار و هدایت آن به سوی زمین و تشکیل قطرات باران می‌شود.
آنطور که بررسی‌های محققان نشان می‌دهد تمامی عوامل زیست محیطی به گونه‌ای زنجیروار در بروز بلایا و فجایع آینده دست به دست هم داده‌اند و آینده‌ای غم‌ناک برای خطه آذربایجان ترسیم می‌کنند.
مسوولان استانی و متولیان محیط زیست همچنان نظاره‌گرند و به نظر می‌رسد در حال حاضر جز تعطیلی مدارس در روزهای آلوده که بعضاً تمام طول هفته را شامل می‌شود، اقدامی عملی انجام نمی‌دهند.
شاید آن‌ها هنوز در باره اینکه «خورشید بلایای زیست محیطی» به اندازه‌ای یکسان روی آینده فرزندان همه مردم خواهد تابید، در تردیدند.
نویسنده: بهنام عبدالهی
انتهای پیام /
