اجتماعی شمس: این روزها تعدادشان زیاد شده است همان کسانی که تا کمر در سطل‌های زباله فرو می‌روند تا بتوانند از این طریق لقمه نان حلالی برای خود کسب کنند. تعدادشان در مناطق و محلات کم نیست و فشارهای اقتصادی در یک سال گذشته هم باعث شده تا جمعیتشان رو به افزایش باشد. برخی‌هایشان چرخی به دنبال خود دارند و برخی نیز در همان گونی‌های روی دوش پلاستیک و کارتن‌های زباله‌هایی را که جدا کرده‌اند، ریخته و می‌روند. اغلبشان تنها هستند اما بعضی از آنها نیز فرزند دلبندشان را را برای لقمه‌ای نان در کنارشان دارند تا شاید روزی چند هزار تومانی بیشتر کاسب شوند.
خیلی‌ها می‌گویند پول در همین خرید و فروش ضایعات است و الکی برای اینها دل نسوزانید اما هرچه که هست یک گونی پر از پلاستیک و کارتن کسی را غنی نکرده و تمام کسانی که حاضرند زیر نگاه‌های ترحم آمیز مردم چنین کاری را انجام دهند به دنبال لقمه نانی برای شبشان هستند و حتی هشتشان به نهشان هم نمی‌رسد.
صبح یکی از روزهایی که با عجله به طرف محل کار می‌روم بازهم یکی از همین زباله‌گردها را تا کمر خم شده در سطل زباله می‌بینم. لباس‌هایش چندان مندرس نیست اما نشان از وضعیت نامناسب مالی می‌دهد. با خودم کلنجار می‌روم تا عکسی از او بگیرم و حتما به همین زودی گزارشی بنویسم اما دودل می‌مانم. ترس از شکستن عزت نفس انسانی باعث می‌شود گوشی‌ام را در کیفم بگذارم و دیگر به گرفتن عکس فکر نکنم. چند خیابان آن طرف‌تر اما به خودم جرات می‌دهم تا با پسر بچه‌ای که به سختی گاری‌اش را می‌کشد هم صحبت شوم.
اسمش علی است و می‌گوید که ۱۴ سال دارد؛ با ناباوری به جثه کوچکش نگاه می‌کنم و در حالیکه باور ندارم سنش را راست گفته باشد می‌پرسم که چرا این کار را انجام می‌دهد، در حالیکه سعی دارد لبخند بزند؛ می‌گوید:” برای اینکه خرج مادر و خواهر کوچکترم را بدهم! پدرم چند سالی است گذاشته و رفته و کسی هم خبری از او ندارد، مادر هنوز طلاق نگرفته اما همیشه به ما می‌گوید خیال کنید پدرتان مرده است.”
این بار چرخ دستی‌اش را یکجا نگه می‌دارد تا نفسی تازه کند:” مادرم برای مردم در خانه قالیبافی می‌کند اما با پول یارانه و کمیته امداد فقط اجاره خانه و پول آب و برق و مدرسه ما در می آید، برای شکممان باید من کار کنم تا گشنه نمانیم.”
خوشحال از اینکه علی درس می‌خواند می‌خواهم درباره مدرسه بگوید که لبخندزنان ادامه می‌دهد:” دو سالی بخاطر مریضی مادرم درس نخواندم اما حالا کلاس ششم هستم دوست دارم درس بخوانم چون آرزوی مادرم درس خواندن من و خواهرم است.”
از درآمد زباله‌گردی می‌پرسم که جواب می‌دهد:” بستگی به روز و منطقه‌ای که آنجا برویم دارد البته زباله‌ها را از ما به صورت تفکیک شده نمی‌خرند و هر زباله‌ای داشته باشیم یکجا و بر اساس وزنش می‌خرند، الان که تابستان است روزی تا ۳۰ هزار تومان هم درآمد دارم اما روزهای مدرسه شاید ده هزار تومان درآمد داشته باشم.”
از علی می‌خواهم که عکس از او و گاری‌اش بگیرم که می‌ترسد:” نه خانم اگر مادرم یا فامیل‌هایمان در تلویزیون ببینند خیلی بد می‌شود شما که هرچه خواستید گفتم، عکس می‌خواهید چه کار؟”
هر چه قدر که توضیح می‌دهم قرار نیست چیزی از تلویزیون پخش شود و چهره معصومش در عکس نخواهد بود قبول نمی‌کند و با خداحافظی از من دور می‌شود.
با عوامل غیرجاز تفکیک برخورد می‌شود
مدیر عامل سازمان مدیریت پسماندهای شهرداری تبریز نیز چندی پیش در این خصوص اظهار داشت: در راستای اجرای طرح تشدید برخورد با عوامل غیرمجاز تفکیک پسماند مراکز غیرمجاز با حکم قضایی پلمب می‌شوند.
وی افزود: در اجرای این طرح با عوامل غیرمجاز جمع آوری پسماند خشک و ضایعات و خودروهای غیرمجاز جمع آوری این پسماندها و ضایعات برخورد می‌شود.
اصغری با اشاره به مشکلات بهداشتی و زیست محیطی مراکز غیرمجاز تفکیک پسماند و انبارهای ضایعاتی در آستانه فصل گرما، اظهار داشت: در این راستا مأموران این سازمان اقدام به جمع آوری و پاکسازی انبارهای ضایعات مزاحم از سطح شهر کرده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه این طرح در تمام نقاط شهر تبریز اجرا می‌شود، گفت: در این طرح انبارهای غیرمجاز و مکان‌های جمع آوری ضایعات سطح شهر که موجب بروز سد معبر و نازیبایی مناظر شهری می‌شود، شناسایی شده و با آنها برخورد قاطع می‌شود.
مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند ادامه داد: در این انبارها مسائل بهداشتی رعایت نمی‌شود و موجب آلودگی هوا و ایجاد مشکلات زیست محیطی برای شهروندان می‌شود و برای جلوگیری از این مسائل با صاحبان این انبارهای به صورت قانونی برخورد می‌شود.
وی گفت: عوامل غیرمجاز جمع آوری ضایعات نیز آرامش ساکنان محلات را بر هم زده و حقوق شهروندان را پایمال می‌کنند بنابراین برای حفظ آرامش در مناطق مختلف شهری، پاک سازی و برخورد با این عوامل در اولویت برنامه‌های این سازمان قرار دارد.
اصغری، یادآوری کرد: در اجرای این طرح با زباله گردهای سطح شهر که مبادرت به جمع آوری ضایعات خشک به صورت غیرمجاز می‌کنند و آنها را در اختیار کارگاه‌ها و انبارهای غیرمجاز تفکیک پسماند قرار می‌دهند نیز به صورت جدی برخورد می‌شود.
زباله گردی معلول شرایط اقتصادی و بیکاری
حسن صدری جامعه شناسی است که زباله گردی را معلول شرایط اقتصادی و بیکاری می‌داند. وی در گفت‌وگو با خبرنگار شمس عنوان می‌کند:”پدیده زباله گردی که طی سالهای اخیر به دلیل شرایط اقتصادی و بیکاری گسترش بیشتری پیدا کرده ؛ مساله اجتماعی است که با وجود اینکه نگاه‌های مردم بصورت عینی آن را می‌بینند اما کمتربصورت ذهنی درگیر آن هستند زیرا مردم نیز در بسیاری از مواقع به این پدیده به چشم یک شغل نگاه می‌کنند.”
وی ادامه می‌دهد:” این پدیده که امروز کودکان،زنان و مردان را درگیر خود کرده ناشی از بیکاری در جامعه است و عده‌ای از نظرمعیشت و سطح درآمد به جایی رسیده‌اند که ناگزیر به چنین کاری روی آورده اند.”
این جامعه‌شناس تاکید دارد:” زباله گردی برای امرار معاش بیانگر ظهور فقر مطلق در جامعه است که افراد را به کارهای پست اجتماعی و اقتصادی وا می‌دارد و نشانگر اختلاف طبقاتی بسیار زیاد است زیرا چیزهایی که برای برخی دورریختی هستند برای عده‌ای دیگر باعث زنده ماندن و قابل استفاده و ضروری می‌باشند.”
وی راهکار برای حل این معضل را حذف زباله‌گردی نمی‌داند زیرا شرایط اقتصادی چنین چیزی را طلب نمی‌کند. صدری ادامه می‌دهد:” عملکرد نامناسب سازان‌های خدمات شهری از ابعاد مورد توجه در زباله گردی است که اگر مساله تفکیک زباله را بدرستی انجام دهند زباله گردی به صورتی بهتر می‌تواند ایجاد اشتغال کند.”
- نویسنده : فرناز پورعباس
