اجتماعی شمس: کمیته امداد امام خمینی(ره) عمری به طول چهل ساله انقلاب دارد اما خدماتش برای امداد به محرومین و مستضعفین عمری بیش از چهل سال دارد؛ هرجا که کودک یتیمی از تحصیل بازمانده، دختری به خاطر نداشتن جهیزیه به خانه بخت روانه نشده و زنی سرپرست خانوار شده همانجا کمیته امداد نیز حضور داشته تا اجازه ندهد بیش از آن خانواده‌ها در گرفتاری فقر غرق شوند. کمیته امداد در سالهای گذشته و با توجه به وضعیت اقتصادی مسئولیت سنگینی روی دوشش قرار گرفته و به همین مناسبت میزبان مدیرکل آذربایجان‌شرقی شدیم تا عملکردی این اداره و برخی پرسش مخاطبان را واکاوی کنیم.
شمس: ضمن احترام و خوشامدگویی بابت وقتی که در اختیارمان قرار داده‌اید لطفا از عملکرد کمیته امداد به ویژه در سال جاری در آذربایجان‌شرقی بفرمایید.
کلامی: بنده هم از شما و دعوتتان متشکرم. امداد مدیون رسانه‌های استان با تمام گرایشات فکری است و در طول دو سال گذشته رسانه‌ها را در کنار و کمک حال محرومین دیده‌ام؛ هیچگاه نخواسته‌ام که تعریفی از کمیته امداد شود بلکه معرفی فرهنگ احسان را درخواست داشتم زیرا اگر فرهنگ احسان معرفی شود مبارزه با فرهنگ معرفی و فقر ریشه کن می‌شود و از سوی دیگر مطالبه گری برای جلوگیری از منشا فقر وجود دارد که رسانه‌ها نقش مثبت درآن داشتند.
برای توضیح عملکرد کمیته امداد هرسازمان در دو جهت کمی و کیفی کار می‌کند که از نظر من موضوع کیفی مقدم بر مسائل کمی است؛ امداد چندین دستاورد بزرگ در دوره چهارساله حضور آقای فتاح داشت که یکی از آنها این بود که رابطه امداد با مردم و حاکمیت بهبود دهیم و به دنبال شفافیت عملکرد بودیم تا نتیجه کارمان دیده شود و از طرفی چون مجموعه عملگرا هستیم و فارغ از جناح بندی به دنبال خدمت هستیم و به همین دلیل نیز امداد تبدیل به محل اتحاد تمام طیف‌های فکری و سیاسی است.
تغییر رویکرد از کمک‌های صرف به ایجاد اشتغال و از صدقات به وام‌های قرض الحسنه بوده و سعی کردیم در مبارزه با فقر صرفا پمپاژکننده امکانات نباشیم بلکه با اشتغال و آموزش و کارهای فرهنگی گام دیگری در مبارزه با فقر برداشتیم؛ رویکرد دیگر جوانگرایی در امداد بود که سن مدیریت کاهش پیدا کرد اما سواد مدیریتی افزایش یافت که نتیجه این امر را نیز دیده‌ایم.
همچنین کمیته امداد نقش خودش را در فرهنگ، امنیت و اقتصاد بازتعریف کرد زیرا اگر کمک‌های کمیته امداد نبود ممکن بود آسیب‌های اجتماعی افزایش و امنیت جامعه کاهش پیدا کند.
از نظر کمی با ایجاد ۸ هزار شغل در سال ۹۷ دستگاه برتر استان بوده‌ایم که برای سال جدید نیز پیش بینی ایجاد ۱۰ هزار شغل را داریم؛ در زمینه مسکن با وجود نوسانات ۸۴۱ مسکن برای مددجویان آماده و تحویل دادیم و امسال ساخت ۱۰۰۰ مسکن را در برنامه داریم.
در بخش کمک‌های مردمی و صدقات با رشد ۱۷ درصدی دستگاه برتر امداد هستیم و در بخش کمک به ایتام به ۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رسیدهایم که افزایش ۲ میلیاردی داشته است. در بخش فرهنگی شش رتبه زیر ۱۰۰۰ کنکور و رتبه برتر کارشناسی ارشد را داشته‌ایم. از نظر کمی رشد بسیار خوبی داشته‌ایم اما باز هم چیزی که برای من بسیار مهم است رشد کیفی است زیرا دستاوردهای کمی بلند مدت و چابک سازی را در پی دارد؛ زمانیکه ما امداد را تحویل گرفتیم ۹۸۰ نفر نیرو داشتیم که امروز به ۷۲۰ نفر رسیده و تا پایان سال نیز ۲۰ نفر دیگر بازنشسته می‌شوند و می‌خواهیم سازمان را چابک کنیم و وظایف را به نهادهای مردمی واگذار کنیم و امداد بیشتر نقش نظارتی داشته باشد.
شمس: با توجه به آماری که گفتید به طور شفاف می‌شود اعلام کرد که درآمد و بودجه کمیته امداد از کجا تامین می‌شود؟
کلامی: امداد از سه جا بودجه دارد که اولین و اصلی‌ترین بودجه از اعتبارات دولتی است که حقوق پرسنل، هزینه‌های جاری و عمرانی از بودجه دولت دریافت می‌شود که در استان ما ۵۴ درصد هزینه‌های کمیته امداد از اعتبارات دولتی تامین می‌شود و در کنار آن عنایات مقام معظم رهبری است که بخشی از بودجه را تشکیل می‌دهد که آن هم در استان ما ۱۵ درصد است و باقی ۳۱ درصد بودجه کمک‌های مردمی است که مستقیما صرف محرومین می‌شود البته مستمری مددجویان مستقیما از تهران و بودجه دولتی واریز می‌شود اما جهیزیه، درمان و مسکن از طریق کمک‌های مردمی تامین می‌شود که همه این سرفصل‌ها در هزینه‌های ما اهمیت دارد.
شمس: بهترین و بدترین وضعیت از نظر کمبود فقر در کدام شهرستان‌های استان وجود دارد؟ آیا انتقاداتی که بابت برخی عدم رسیدگی کافی به مددجویان می‌شود را قبول دارید؟
کلامی: از لحاظ سرانه نسبت به جمعیت ثروتمندترین شهرها تبریز، شبستر و بستان آباد است که کمترین مددجویان تحت پوشش را دارد و فقیرترین شهرستان‌های نسبت به سرانه جمعیت نیز هوراند، کلیبر، خداآفرین و خاروانا است.
در خصوص رسیدگی به محرومان بخشی از حرف را قبول ندارم زیرا ما کمیته امداد هستیم نه کمیته رفاه. کمیته امداد در نهایت مسکن و مایحتاج اولیه را تامین می‌کند و سرانه کمک به صورت کالایی و نقدی خانواده‌ها کمتر از ۸۰۰ هزار تومان نیست و در کنار آن سرانه ایتام ما به صورت متوسط ۳۲۰ هزار تومان است. در شهریه دانشگاه‌ها، ۹۰ دردصد هزینه‌های درمان، ۳۰ میلیون کمک بلاعوض مسکن را می‌دهیم و این حرف را قبول ندارم زیرا وضعیت مددجویان ما به طور مثال در شهرستان کلیبر بسیار بهتر از کسانی است که در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند.
البته باز هم عنوان می‌کنم که ما کمیته رفاه نیستیم زیرا به طور مثال برای جهیزیه ما ۱۰ میلیون تومان پرداخت می‌کنیم درحالیکه می‌دانم با ۱۰ میلیون نمی‌شود جهیزیه خرید اما توان بیبش از این نداریم زیرا در استان ۴۰۰۰ هزار نوعروس تحت پوشش داریم.
شمس: نحوه شناسایی مددجویان تحت پوشش چگونه است؟ گاهی اتفاق می‌افتد که عنوان می‌شود کسانیکه مستحق نیستند عضو کمیته امداد هستند.
کلامی: کمیته امداد نمی‌تواند تمام فقرا را تحت پوشش قرار دهد و برای تحت پوشش قرار دادن افراد سه شرط لازم است؛ خانم‌های متوفی همسری که هیچ منبع درآمدی ندارند، خانم‌های مطلقه‌ای که مهریه دریافت نکرده‌اند و خانم‌های بازمانده از ازدواج که سنشان افزایش یافته است و دومین گروه مردان سالمند و از کارافتاده بالای ۷۰ درصد هستند. ممکن است کسی باشد که این شرایط را نداشته باشد و فقیر باشد اما کمیته امداد نمی‌تواند آنها را تحت پوشش قرار دهد زیرا این شرایط را ندارد و نهایتا کمیته امداد وام خود اشتغالی به آنها پرداخت می‌کند.
اما اینکه گفته می‌شود برخی وضع مالی خوب دارند و عضو کمیته امداد هستند را می‌شود از چند منظر بررسی کرد اما باید اول به این موضوع توجه داشته باشیم که اگر دو خانواده در ترلان دره‌سی حضور داشته باشند قطعا وضع کسی که عضو کمیته امداد است بهتر از خانواده‌ای است که مددجوی ما نیست چون ما به این افراد رسیدگی می‌کنیم اما اینکه کسی که ثروتمند باشد و با پارتی عضو کمیته امداد باشد بحث دیگری است.
زمانی که من به کمیته امداد آمدم تمام پرونده‌های ۳۲ سال گذشته را پایش کردیم و این موارد را پایش کردیم البته امروز هم صفر نیست اما حد آن به سمت صفر است و اگر کسی مددجویی را معرفی کند که مستحق نیست به او جایزه می‌دهیم زیرا این کار صیانت از بیت المال است و نظارت مردمی را نیاز داریم زیرا ما سازمانی با نیروهای محدود هستیم.
شمس: موضوعی که در سالهای گذشته بیشتر شنیده می‌شد موضوعاتی پیرامون برخی ناهنجاری‌ها بین کارمندان کمیته امداد و مددجویان زن بود در این راستا چه اتفاقی صورت گرفته است؟
کلامی: من کارمند کمیته امداد نیستم و ماموری هستم که به این اداره آمده‌ام و هروقت بخواهد خواهم رفت و به همین دلیل راحت‌تر می‌توانم در این خصوص حرف بزنم؛ معتقدم کارمندان کمیته امداد جز سالمترین و خدوم‌ترین پرسنل هستند زیرا حقوق این اداره بسیار کم است و به خاطر علاقه قلبی آمده‌اند و چنین مسائلی را بسیار کم می‌دانم اما دو اتفاق افتاده که عملا دیگر شاهد چنین مسائلی نیستیم اولا اینکه رسیدگی به پرونده بانوان مددجو تماما توسط بانوان صورت میگیرد و دوم اینکه بخش عمده‌ای از خدمات امروز الکترونیکی شده و مراجعات نیز کاهش یافته است.
شمس: اگر بخواهید به کمیته امداد نمره بدهید چه نمره‌ای برای آن در نظر می‌گیرید؟
کلامی: من مدیر کیفیت گرایی هستم نه کمیت گرا. و در دانشگاه نیز بر اساس تلاش طول ترم دانشجو نمره در نظر می‌گیرم؛ افزایش کمک‌های مردمی نشان از افزایش ضریب اعتماد دارد که همین موضوع نمره خوبی به کمیته امداد می‌دهد و از طرفی آقای فتاح به عنوان مدیرکل بنیاد مستضعفان بناست که معرفی شود و اگر موفق نبود در راس چنین سازمان بزرگ اقتصادی و انقلابی قرار نمی‌گرفت و معتقدم در فضایی که تحت فشار اقتصادی بودیم موفق عمل کردیم و در حالی در سه ماهه آخر سال ۹۷ نزدیک به ۱۵ هزار نفر را جذب کردیم که حتی یک صف و تنش برای آن شکل نگرفت. کمیته امداد انقلاب را در مقابل آسیب‌های اقتصادی بیمه کرد؛ در زلزله کرمانشاه و سیل اولین سازمانی بودیم که مسکن تحویل دادد و این موفقیت به دلیل همراهی مردم است. البته ما وارث فقر تولید شده دیگر بخش‌ها هستیم و ورودی‌های ما خروجی سیاست غلط در دیگر بخش‌هاست و ما در تولید و یا بازتولید فقر نقشی نداشتیم اما باید در سنگر فقر موفق‌تر و علمی‌تر قدم برداریم.
شمس: آیا محمد کلامی علاقه‌ای برای شرکت در مجلس شورای اسلامی دارد؟
کلامی: معتقدم تنها مسیر خدمت مجلس نیست و اینکه اوتوپیا ذهن و مدینه فاضله‌مان مجلس باشد اشتباه است و ما سرباز نظامیم و هرجا که به ما احتیاج باشد آنجاییم؛ حتی اگر بگویند که فردا به عنوان سوپور در شهر به شما احتیاج است به آنجا می‌رویم و مسیر ما جایی است که نظام از ما بخواهد. امروز چیزی که نظام از ما می‌خواهد مسیر جنگ اقتصادی است نه مجلس امروز جنگ بین ما و تفکر غیر انقلابی جنگ اقتصادی است؛ قناصه‌های دشمن نان مردم را در سفره‌ها نشانه گرفته و وظیفه ما کمک به سفره‌های مردم است و هیچ برنامه‌ای برای ورود به مجلس ندارم.
حتی آقای فتاح خرداد سال گذشته در همایشی عنوان کردند که اگر مدیری قصد شرکت در انتخابات مجلس را دارد زودتر استعفا دهد تا هزینه این کاندیداتوری را کمیته امداد پرداخت نکند.
شمس: با توجه به تاثیرگذاری فضای مجازی چه اندازه برای انجام کار فرهنگی و فعالیت در شبکه‌های مجازی برای مددجویان کار کرده‌اید؟
کلامی: بافت جمعیتی مددجویان در دهه‌های هشتاد و نود تغییر کرده و متوسط تحصیلات مددجویان دیپلم است و به همین دلیل برای برخی کارها دستمان باز است و کلاس‌هایی مانند طراحی وب، کامپیوتر و خبرنویسی برای آنها در نظر گرفته‌ایم.
شمس: به عنوان سوال آخر در خصوص حفظ حریم مددجویان چه کارهایی انجام داده‌اید؟
کلامی: در سالهای گذشته به دلیل نبود داده برای راستی آزمایی کمیته امداد مجبور بود که به تحقیقات محله‌ای بپردازد و شاید همین موضوع باعث شکستن حریم خصوصی می‌شد اما در سالهای اخیر با توجه به تشکیل مجموعه داده از تامین اجتماعی، بهزیستی و … شرایط پذیرش مددجو راحت‌تر شده و نیازی به تحقیقات محلی وجود ندارد. حتی در دو سال اخیر ما هیچ یک از مساکن مدجویی را افتتاح نکردیم و افتتاح نمادین در اداره انجام دادیم تا حریم افراد حفظ شود.
- نویسنده : فرناز پورعباس
